Hac, sözlükte yönelmek, ziyaret etmek anlamına gelir.

Dini bir terim olarak ise hac; yılın belli günlerinde (Kameri aylardan Zilhicce ayında) ihrama girilerek Arafat’ta ayakta durmak ve Kabe’yi tavaf etmektir.

Bu kutsal yerleri ziyaret eden kişilere ise hacı denir.

Hac çeşitleri nelerdir?

İfrad, kıran, temettü olmak üzere üç çeşit hac ibadeti vardır.

İfrad haccı; Umre olmaksızın yapılan hac olarak tanımlanabilir. İfrad haccı yapacak olan hacı adayı ihrama girme aşamasında yalnızca hacca niyet eder ve sırası ile hac görevlerini yerine getirmeye başlar. İfrad haccı yapanlar için kurban kesmek vacip olmamaktadır.

İfrad haccını yapan kimselere ‘müfrid hacı’ denilir.

Kıran haccı; Umre ile hac aynı anda yerine getirilir. Kuran haccı yapacak olan hacı adı ihrama girme aşamasında hem umre hem de hac için aynı anda niyet eder. Özellikle umrenin edaları yerine getirilir. Ancak bittiğinde ihramdan çıkmaz. Biter bitmez de ihramlı olarak hac edaları getirilmeye başlanır. Kıran haccı yapan hacı adayları için ifrad hacı yapanlardan farklı olarak kurban kesmek vaciptir.

Kıran haccı yapan hacılara ‘karin hacı’ denilir.

Temettu haccı; Temettu haccının, kıran haccından en büyük farklarından biri umre ve hac görevlerinin ayrı ayrı ihrama girilerek yerine getirilmesidir. Hacı adayı ilk önce umre için ihrama girer ve umre vazifelerini yerine getirir. Umre vazifelerinin yerine getirilmesinin ardından ihramdan çıkılır. Sonra ise hac vazifesini yerine getirmek üzere yeniden ihrama girer ve hac vazifelerini tamamlar. Bu açıdan da kıran haccından ayrılır. Kıran haccında olduğu gibi temettü haccında da kurban kesmek vaciptir.

Temettu haccı yapan hacılara ‘ mütemetti hacı’ denilir.

Hac kimlere farzdır?

Gücü yeten ve sağlıklı olan Müslümanların hayatında bir defa hacca gitmesi farzdır. Bir kimseye haccın farz olabilmesi için aşağıdaki şartlarının bulunması gerekiyor;

• Hür, ergen, akıllı olması,
• Yeterli vaktinin bulunması,
• Hacca gidip dönene kadar ailesinin geçimini sağlaması,
• Gerekli masrafları karşılayacak kadar maddi durumunun yerinde olması,
• Sağlığının yerinde olması,
• Yol güvenliğinin bulunması.

Haccın farzları nelerdir?

• Hac öncesi ihrama girilmesi,
• Arafat’ta vakfeye durulması,
• Kabe’nin tavaf edilmesi,

Haccın önemi nedir?

Hac, yüz binlerce Müslümanın bir araya gelmesine vesile olan bir ibadettir. Bu yönüyle hac, mahşer gününe benzer. Kendini bu muhteşem kalabalığın içinde bulan insan, Allah’ın huzurunda toplanacağı günü (mahşer) hatırlar. Bu duygu ve düşüncelerle o gün verilecek hesabı düşünür. Böylece daha bu dünyada iken kendini hesaba çekme fırsatı yakalamış olur. Hayatını gözden geçirir, eksiklik ve hataları varsa onları düzeltme ve tamamlama imkanı elde eder.

Allah’a, verdiği nimetler için şükrederek günahlarından tövbe eder. Peygamberimizin (as) de buyurduğu gibi anasından doğduğu gün gibi tertemiz olur.

Haccın diğer ibadetlerden farklı olarak bir de uluslararası yönü ve faydası bulunur. Çünkü hac yapmaya dünyanın dört bir yanından Müslümanlar gelirler. Hac için Mekke’ye gelen bir Müslüman diğer ülkelerdeki farklı kültürlerden Müslümanlarla tanışır, onları tanır, düşünce ufkunu genişletir.

İslam dininin kardeşliğe verdiği önemi bir kez daha ve somut şekilde kavrar, birlik-beraberlik duygusunu daha kuvvetli hisseder.

Irkı, rengi, cinsiyeti, dili, toplumsal konumu ve yaşı birbirinden farklı insanların bir araya gelip kaynaştığı hac ibatesi sırasında insanların eşitlik ve adalet duyguları gelişir, güçlenir. Hacca giden bir Müslüman; mevkii, makam, servet gibi maddi ve dünyaya ait değerlerin önemsizliğini kavrar, bunlarla övünmekten kaçınır.

Hacda zengin-fakir, kadın-erkek, yaşlı-genç herkes eşit hareket eder, aynı zorluklarla karşılaşır. Bu durum dayanışma ve yardımlaşma duygularının artmasına ve kardeşlik ruhunun gelişmesine yardımcı olur. Böylece, hacca giden insanlar diğer insanların haklarına saygı gösterme, kinci davranışlardan kaçınma gibi olumlu özelliklerini geliştirme imkanına kavuşur.